فناوری‌های دیجیتال با سرعت زیادی در حال تغییر هستند. هدف آن‌ها برطرف نمودن مشکلات گوناگونی است که در یک جامعه به وقوع می‌پیوندند. تحول دیجیتال را می‌توان ادغام فناوری‌های دیجیتالی با مباحث کسب و کاری دانست به گونه‌ای که بر روی عملکرد سازمانی تاثیر بگذارد و ارزش‌های جدیدی را برای مشتریان بوجود بیاورد.
تحول دیجیتال(Digital Transformation) را می‌توان یک تحول در کسب و کار دانست که به دنبال ایجاد تغییر در فرهنگ سازمانی می‌باشد. تحول دیجیتالی وضعیت موجود در هر بیزینسی را به چالش می‌کشد و سعی می‌کند با ایجاد تغییرات اساسی و آزمایش گزینه‌های گوناگون بهترین فرصت‌ها را در اختیار مدیران کسب وکار قرار دهد.
چگونگی عملکرد تحول دیجیتالی برای کسب و کارها
تحول دیجیتال را می‌توان یک ضرورت برای تمامی مشاغل دانست که دیر یا زود باید به سراغ آن بروند. با توسعه ارتباطات و دیجیتالی شدن جهان، نیاز است تا کاربرد ابزارهای دیجیتالی در کسب و کارها توسعه یابد و آن‌ها را به درستی و درجای مناسب استفاده کنند.
فناوری‌هایی نظیر اینترنت اشیا، رایانش ابری، نرم‌افزارهای موبایلی، رسانه‌های اجتماعی، واقعیت مجازی و افزوده، داده‌های حجیم، داده کاوی و تحلیل اطلاعات، هوش مصنوعی و بلاک‌چین را می‌توان از مهمترین فناوری‌های دیجیتالی دانست که می‌توانند هر کسب وکاری را متحوّل نمایند.
بهبود بهره‌وری با کمک تحول دیجیتالی
باید توجه داشت که تحول دیجیتالی به معنای دیجیتالیزه‌شدن و استفاده بی‌مورد از فناوری در یک کسب و کار نمی‌باشد. بکارگیری هر تکنولوژی باید تغییرات اساسی در رویه‌های مرسوم یک سازمان ایجاد کند و بهره‌وری را به شکل گسترده‌ای بهبود دهد.
آشنایی با مفهوم بهره‌وری در سازمان‌ها
در تعریف بهره‌وری گفته می‌شود که بهره‌وری شامل افزایش کارآیی در کنار اثربخشی می‌باشد. پس فناوری‌های سطح بالا که در یک سازمان به کار گرفته می‌شوند باید هم کارآیی را بهبود دهند و هم در جایگاهی که مورد استفاده قرار می‌گیرند اثربخش باشند.
تحول دیجیتال از زیرمجموعه‌های تحول سازمانی محسوب می‌شود. بنابراین باید برای پیاده‌سازی آن در یک سازمان به منابع انسانی هم توجه داشت. مهمترین چالش در پیاده‌سازی تحول دیجیتالی، ضعف فرهنگ سازمانی و نقص در مهارت‌های دیجیتالی کارکنان می‌باشد.
نمونه‌های کاربردی از فناوری‌های مورد استفاده در تحول دیجیتالی
- محاسبات ابری(Cloud Computing): محاسبات ابری باعث می‌شود تا نیاز سازمان‌ها به تهیه منابع سخت‌افزاری و نرم‌افزاری کاهش یابد. دسترسی و اشتراک‌گذاری این منابع بین کارکنان یک سازمان به سادگی امکان‌پذیر است.
- اتوماسیون‌های اداری: اتوماسیون‌ها علاوه بر اتومات‌سازی فرآیندها، امکان نوآوری و خلاقیت را بوجود می‌آورند. اتوماسیون‌ها استفاده از کاغذ و بروکراسی‌های مرسوم اداری را به حداقل می‌رسانند. تا جایی که بایگانی‌ها سنتی دیگر به دست فراموشی سپرده شده‌اند و جای آن‌ها را آرشیوهای کامپیوتری گرفته‌اند.
- تجارت الکترونیک: تجربه دیجیتالی(Digital Experience) بر پایه تجارت الکترونیکی شکل می‌گیرد. تجربه دیجیتالی به معنای استفاده از ابزارهای دیجیتالی برای انجام امور روزانه می‌باشد. تجارت الکترونیک(E-Commerce) تاثیر زیادی از تحول دیجیتالی می‌پذیرد.
- بانکداری مجازی: تا چند سال گذشته تمامی فعالیت‌های مالی و بانکی به صورت سنتی و دستی انجام می‌شد. امّا امروزه تقریبا برای موارد نادری نیاز است تا به صورت حضوری به یک بانک مراجعه کنیم. تحول دیجیتالی توانسته ساختار بانکداری را دگرگون سازد.
- آموزش: آموزش مجازی و آنلاین موجب می‌شود تا فرآیند یادگیری تسهیل شود و افراد بتوانند در زمان ومکان مورد نظر خودشان آن چه را علاقه دارند، فرا بگیرند. وبینارها و سیستم‌های ویدئو کنفرانس از مزایای تحول دیجیتالی برای سیستم آموزشی بوده‌اند.
- مراقبت‌های بهداشتی: در بسیاری از کشورها سیستم‌های سلامت الکترونیک پیاده‌سازی شده است. ذخیره‌سازی اطلاعات وسوابق پزشکی، تعامل الکترونیک بین بیمار و پزشکان، مراقبت از راه دور، اینترنت اشیا در پزشکی، نسخه الکترونیک و.. از جمله تحولات دیجیتالی در حوزه بهداشت ودرمان می‌باشد.
چرا تحول دیجیتال برای اکوسیستم کسب وکاری مهم است؟
معمولا سازمان‌ها به علّت هزینه‌های زیاد، ساختار خود را به راحتی تغییر نمی‌دهند. آن‌ها زمانی دست به تغییرات گسترده می‌زنند که هیچ راه ساده‌تری برای آن‌ها باقی نمانده باشد. Digital Transformation برای کسب و کارها مهم است زیرا که آن‌ها برای بقای خود در فضاهای رقابتی مجبورند عملکرد خود را ارتقاء دهند.
ارکان سازنده تحول دیجیتال
عناصر زیادی در تحول دیجیتالی نقش ایفا می‌کنند:
- تجربه مشتری(Customer Experience)
- عملیات چابک(Operational Agility)
- فرهنگ و رهبری(Culture and Leadership)
- توانمندسازی نیروی کار(Empowering the workforce)
- ادغام فناوری دیجیتال(Digital Technology Integration)
- و..
برای پیاده‌سازی DT باید به تمامی عناصر فوق توجه داشته باشیم و توجه داشته باشیم که تحول دیجیتال هرگز یک شبه اتفاق نخواهد افتاد.
نقشه راه تحول دیجیتالی
هر کسب و کاری باید بتواند یک نقشه راه برای تحول دیجیتالی خود طراحی کند. این نقشه راه به شرکت‌ها کمک می‌کند تا در عصر دیجیتالی در خیل عظیم فناوری‌های گوناگون گم نشوند و بتوانند متناسب‌ترین تکنولوژی را برای کسب وکار خود انتخاب کنند. برای تدوین یک نقشه راه باید به موارد زیر توجه داشت:
- شناخت کافی از کسب وکار خود: به طور شفاف اهداف و برنامه‌های کسب و کاری خود را مشخص کنید. اگر کسب و کاری برنامه مشخصی نداشته باشد، هرگز نخواهد توانست تکنولوژی‌های مورد نظر خود را بیابد.
- مشتریان: مشتریان به هر کسب و کاری ارزش خواهند بخشید. البتّه کسب وکارها هم باید به صورت متقابل برای مشتریان خود ارزش‌آفرینی کنند. شناخت مشتری برای ایجاد تحولی در یک کسب وکار ضروری است.
- بازار: شرایط بازار و رقبا می‌تواند در استفاده یا عدم استفاده از یک فناوری تاثیرگذار باشد.
- منابع: هر کسب و کاری با توجه به اندازه خود به تعدادی از منابع دسترسی دارد. حجم منابع انسانی، مالی، یا تجهیزات فنی می‌تواند بر روی تکنولوژی‌های مورد استفاده در یک سازمان اثر بگذارد.
- موقعیت و جایگاه کسب و کار: این که یک بیزینس در چه وضعیتی قرار دارد بر چگونگی روند تحول دیجیتالی تاثیر خواهد داشت.
- مسیر رشد: هر کسب و کاری یک چشم‌انداز بلندمدت برای خود دارد. تحول دیجیتالی باید بتواند مسیر رشد ما را کوتاه کند و ما را سریع‌تر به چشم‌اندازمان برساند.
- شیوه انجام امور(تاکتیک‌ها): تحول دیجیتالی باید شیوه و روش انجام فعالیت‌های مختلف را در یک سازمان بهبود دهد. اگر DT نتواند روند انجام کارها را در یک سازمان بهبود دهد باید مورد بازنگری قرار گیرد و در استفاده آن دقت شود.
مراحل پیاده‌سازی تحول دیجیتال در یک کسب و کار
اگر شما مدیر یک کسب وکار هستید برای اجرا تحول دیجیتال در کسب وکارتان باید ۴ مرحله زیر را دنبال کنید:
۱- تجربه استفاده از فناوری در کسب وکار
در این مرحله سعی می‌شود تا فناوری‌های جدید را در کسب و کار سنتی به کار گیریم. معمولا این ادغام همراه با تجارب جدیدی می‌باشد. برخی از این تجربه‌ها مثبت و برخی دیگر برای کسب و کار اثر منفی خواهند داشت. ما باید ایرادات را برطرف کنیم و مشکلات را به حداقل برسانیم.
۲- بازآفرینی کسب وکار
در این مرحله، با توجه به تجارب قبلی ساختارهای سازمانی تغییر می‌کند و فرآیندهای کسب وکاری بازآفرینی می‌شوند. این مرحله با چرخه‌های متوالی تکرار و بهبود همراه است تا بهترین ساختار برای سازمان ایجاد گردد.
۳- باز طراحی استراتژی‌های کسب وکار
تحول دیجیتالی باعث می‌شود تا استراتژی‌های سازمانی نیز دستخوش تغییرات شوند. استراتژی به معنای شیوه‌هایی برای رسیدن به اهداف می‌باشد و فناوری‌های سطح بالا می‌توانند بر روی این شیوه‌ها تاثیر بگذارند. بنابراین نیاز است تا ما به بازطراحی استراتژی‌های سازمان خود بپردازیم.
۴- سازگاری و نوآوری
هر فناوریی باعث ایجاد تغییراتی در سازمان می‌شود. یک سازمان چابک باید بتواند خود را با فناوری‌های سطح بالا سازگار کند و با نوآوری و ابتکار، به بومی‌سازی بخش‌های ناسازگار فناوری با ساختار سازمانی خود بپردازد.
نقش دولت‌ها در تحول دیجیتالی
در هر کشوری، دولت موظف است زیرساخت‌های ضروری را برای پیاده‌سازی فناوری‌های سطح بالا بوجود بیاورد. معمولا هر فناوری جدیدی که رایج می‌شود، هزینه‌های سنگینی برای راه‌اندازی آن باید صورت پذیرد که از عهده کسب وکارهای کوچک ومتوسط خارج است. در چنین شرایطی دولت‌ها می‌توانند با ایجاد زیرساخت‌ها، آن فناوری را توسعه دهند و به کسب وکارها کمک کنند تا با بهبود بهره‌وری سازمانی بر روی اقتصاد کشور اثری مثبت بگذارند.
